Uitgebreide terugblik op geslaagd Toezichtfestival 2023

Nieuwsbericht | 23-06-2023 | 10:18

Een feestje van herkenning, dat was het voor de bezoekers van het Toezichtfestival: weer een beregezellig festival voor, door en met ruim 500 enthousiaste werkers uit de toezichtwereld. Het thema ‘Over grenzen’ leverde boeiende gesprekken op en volop stof om kennis en ervaring met elkaar te delen. Een uitgebreid verslag van deze editie 2023 in de Hilversumse Gooiland schouwburg.

Plenair op het podium van de schouwburg

‘Staan die grenspalen wel goed?’ Een vraag van Alida Oppers, die samen met Mark Bressers het toezichtfestival opende en daarmee ook een doos opende met vele herkenbare metaforen in inspectieland. ‘Als inspectie hebben we de wind in de rug omdat de overheid zelfkritisch is’ meende Mark Bressers en opende zo de paneldiscussie met drie IG’s.

Hans Faber, hoofdinspecteur bij Inspectie Justitie en Veiligheid, kon met een gezamenlijke brief van vier inspecties grenzen slechten in een casus over jeugdgevangenissen. Het onderwerp bleef daarna niet meer spelen tussen inspectie en departement maar ging naar een hoger niveau, dat van minister en Tweede Kamer. Faber zelf gaat ook ‘over grenzen’, die van Friesland: hij ontwikkelde in eigen tijd een wandelpad langs de grenzen van de oude Friese gebieden, met een knipoog ‘speciaal voor mensen met hoogtevrees’.

Bart Snels, van de Inspectie belastingen, toeslagen, douane, heeft al veel grenzen overgestoken: van wetenschap naar media, Tweede Kamer en toezicht. ‘Ik voel me nu veel onafhankelijker dan als Kamerlid.’ Verder vond hij ‘dat je je moet uitspreken binnen de grenzen van het kabinetsbeleid’, een uitspraak die vragen ontlokte aan de zaal.

Annemiek van Bolhuis, bestuursvoorzitter Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming, vertelde over toezicht op de verkoop van producten aan particulieren via internationale webshops. De ANVS kreeg meldingen over sieraden met een te hoge radioactieve straling; de sieraden zouden consumenten beschermen tegen, paradoxaal genoeg, 5G-straling. Handhaving is moeilijk omdat de pakketjes individueel via de post worden verstuurd. Ook noemde ze de reactor in Petten die erg belangrijk is voor kankerpatiënten vanwege de productie van medische isotopen, maar die door reparaties wel incidenteel stilgelegd moet worden.

Ik voel me nu als IG veel onafhankelijker dan als Kamerlid

Inspiratieplein

Op het Inspiratieplein was een bont gezelschap van standhouders: een waarzegster, die alle antwoorden kon toveren uit de hoge hoed van het Netwerk Publiek Toezicht, een podcast van de Arbeidsinspectie, papieren tegenhangers in de vorm van twee tijdschriften, en het Netherlands Space Office dat liet zien hoe je de gegevens van het satellietdataportaal kunt gebruiken voor het toezicht.

Deelsessies en workshops

Met maar liefst 39 deelsessies om uit te kiezen kon er zo maar keuzestress ontstaan bij de bezoekers. Een verslag uit alle sessies is dan ook onhaalbaar, maar toch:

In de drukbezochte workshop van de RDI over AI-toepassingen kon je de kwartjes bijna horen vallen: neem binnen de eigen inspectie de verantwoordelijkheid en maak beleid hierover, zeker niet verbieden.
De sessie Over de streep was een goed gesprek over afwegingen bij het al of niet beboeten van boomkap.
Bij de workshop Grensoverschrijdend gedrag bij Defensie ging het over het gevoel van opmerkingen die de één grappig vindt, maar de ander vervelend in termen van ras, geslacht en identiteit.
De workshop Kijken over de grenzen ging over de meerwaarde binnen de Nza van samenwerking met interne toezichthouders.
Het Toezicht Sociaal Domein legde actieonderzoek vanuit burgerperspectief uit, hoe je die methode kunt gebruiken in toezicht. Als voorbeeld het actieonderzoek in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. De inbreng van ervaringsdeskundige Alex gaf de workshop een extra waardevolle dimensie.
De sessie Ruimtevaart voor toezichthouders ging over het gebruik van data uit aardobservatiesatellieten, bijvoorbeeld voor rioolbeheer of het beste moment bepalen van een arbeidsinspectie aan de hand van de bouwfase in een bouwproject.
Letterlijk over de grenzen ging het in de sessie over de organisatie van toezicht op het onderwijs in Engeland: evidence based onderwijstoezicht.
In de sessie Werken en grenzen aan de kwaliteit van toezicht discussieerden 30 toezichthouders over kwaliteit en kwaliteitszorg, mede aan de hand van een ‘fairness rapport’ over criteria waarop een inspecteur tot een oordeel komt.
Kun je op een verantwoorde manier private certificeringsinstellingen inzetten of is dat de slager die eigen vlees keurt? In deze sessie nam men letterlijk positie in, aan deze of gene zijde van een streep.
Bij Via de band spelen vertelde de Nza over het aangaan van samenwerking met interne toezichthouders. Tip: lees het proefschrift van Leonie Schakel hierover.
De familie-inspecteur legt bij een incident in gewone mensen taal uit wat de IGJ doet en waarom; dat wijst de familie de weg in het doolhof van onderzoeken na een incident.
Bij de data science carrousel ging het over zes toezichthouders die toezicht houden op basis van data. Speciale data science teams ontwikkelen bijvoorbeeld risicomodellen of technieken die tekstbestanden doorzoekbaar maken. En in deze workshop bleek dat maar liefst vijf procent van de Nederlanders online gokt.
De workshop Samenwerking inspecties bij kinderen in de asielopvang ging over de samenwerking van Inspectie Onderwijs en IJenV, ontstaan uit buikpijn bij inspecteurs en IG’s.
Samen zorgfraude (leren) aanpakken, een sessie over samenwerking bij de aanpak van fraude in de wijkverpleging, met als succesformule de opstelling van doelen en uitgangspunten voor samenwerking.
Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid had een workshop over de rol van cultuur op het gedrag van organisaties: welke cultuur zit in de muren en wat zijn de rode vlaggen?

De presentaties van de deelsessies staan op de webpagina van het Toezichtfestival.

Toezichtfestival: de cijfers

Een belangrijke rol in de organisatie van dit toezichtfeestje had de programmaraad van zes zeer betrokken inspectiemedewerkers. Zij moesten uit maar liefst 72 voorstellen voor workshops een keuze maken: samen zijn ze gekomen tot een festival met 39 workshops in tien zalen en twaalf stands op het inspiratieplein.
De aanmeldingen liepen storm. Al voor het programma rond was en de officiële uitnodiging uit ging had zich al bijna het maximale aantal van 500 deelnemers aangemeld. Op de reservelijst stonden nog ruim honderd geïnteresseerden die ook dolgraag hadden deelgenomen. Alle cijfers staan dus op groen voor weer een volgende editie in 2024 van het Toezichtfestival.

Bij de omgang met grenzen is steun van je leidinggevende onontbeerlijk

Tot slot

Tijdens de borrel sloot Alida Oppers het Toezichtfestival af met twee wijze lessen die ze vandaag had opgedaan: veel grenzen en belemmeringen zitten in jezelf. En bij de omgang met grenzen is steun van je leidinggevende onontbeerlijk.

Heb je de evaluatie van het festival al ingevuld?

Een selectie van foto's; nog meer foto's staan op de webpagina van het Toezichtfestival.