Verslag van het Toezichtfestival 2024: lekker belangrijk toezicht

Van en met elkaar leren in alle gezelligheid: dat was in een notendop de kern van het Toezichtfestival 2024 op 18 juni. Met ruim 500 enthousiaste werkers uit de toezichtwereld was het festival weer uitverkocht. Het thema ‘Toezicht: lekker belangrijk?!’ leverde boeiende gesprekken op en volop stof om kennis en ervaring met elkaar te delen. Een impressie van deze editie 2024 in de Hilversumse Gooiland schouwburg, plus foto's.

Banner Toezichtfestival 2024

Plenair

Bij de plenaire aftrap schalden de Heideroosjes uit de speakers: hier en daar wat verwarring maar wat zingt de Limburgse feest-punkband nou precies? Het nummer Lekker belangrijk! Idee van dagvoorzitter Angeline van Dijk, inspecteur-generaal bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur. Ze trapte af met een column en ging daarna in gesprek met Deborah Nelissen van de Kansspelautoriteit over de arbeidsmarkt: waarom vinden mensen het belangrijk om bij een toezichthoudende organisatie te willen werken? Deborah kwam erachter dat persoonlijke motivatie voor het doen van maatschappelijk relevant werk belangrijk is als je nieuwe collega’s wil werven op een krappe arbeidsmarkt.
Huub Jansen en Meindert Kamphuis van de RDI gingen daarna met elkaar in discussie over de vraag of AI nou wel of niet belangrijk is voor het toezicht. Zij maakten duidelijk dat toezicht moet blijven innoveren. Dat werd ook nog eens onderstreept door de vijf filmpjes van de Innovatieprijs die daarna werden vertoond; ieder van de vijf genomineerde inzendingen van de Verkiezingen Handhaving en Toezicht had zijn innovatieve project in een filmpje uitgelegd. Door de filmpjes konden de bezoekers met nog meer motivatie hun stem uitbrengen op het project dat de publieksprijs zou moeten winnen. 

Toezicht leeft, zie de levendige ruilhandel in kaartjes voor het volle festival: als jij een weekend op mijn lastige teckel past…

Deelsessies

Voor de deelname aan de workshops konden de bezoekers kiezen uit 39 deelsessies, in twee rondes, verdeeld in de vier thema’s digitalisering, vakinnovatie, organisatiecultuur, en toezicht en maatschappij. Hierbij een korte impressie van enkele deelsessies. 

  • Casus RDI, over toezicht op de dekkingsverplichting in het mobiele netwerk, waarbij heldere regelgeving vooraf heeft geleid tot goede naleving.
  • RDI Safety & Security lab: over de duistere kant van AI. Wat als je de AI achter ChatGTP langer laat nadenken en inzet voor de verkeerde doeleinden?
  • In een wat frisse Cineac zaal ging het over het VU/UU onderzoeksproject over responsief toezicht. Met veel praktijkervaring in de zaal, waardevolle ideeën kwamen los over de vorming van een community of practice.
  • Risicogericht versus aselect toezicht: wiskundige modellen kunnen toelichten hoe een inspectie zowel risicogericht toezicht kan doen als met aselect toezicht zicht kan blijven houden op de representatieve gegevens van overtredingen in de sector. Dit werd gebracht in een casus van fietsfabrieken, waar we in groepjes toezicht op hielden.
  • Tien jaar gedragsinzichten bij ACM: in de toekomst meer aandacht voor consumenten, met als casus de misleiding van kinderen bij het spel Fortnite.
  • Verschillen verrijken: durven we verschillen wel aan? Ja, als je je vrij voelt en moedig bent, ofwel vrijmoedigheid! 
  • Gezamenlijke sessie van IR, Vide en markttoezichthouders: de intentie is dat we meer gaan samenwerken, met het festival en met het netwerk publiek toezicht.
  • Generatieve AI voor toezichthouders: gaat AI je helpen in je werk of gaat AI jouw kennis vervangen? De IGJ en TUD doen een onderzoek hierover.
  • Modern times: hoe speel je in op nieuwe risico’s? In kleine groepjes werd geïnventariseerd hoe diverse toezichthouders dit doen en wat goede voorbeelden hiervan zijn. 
  • Medische technologie: open data van een Amerikaanse toezichthouder gebruiken voor toezicht op medische hulpmiddelen.
  • Datalekken. De Autoriteit Persoonsgegevens legde een dilemma voor: maak je een datalek openbaar? Dat is transparant maar wellicht ongunstig voor de meldingsbereidheid. 
  • Kinderraad, adviseren zonder oogkleppen. Het voorbeeld van omgevingsdienst DCMR wordt gevolgd door een aantal inspecties. Kinderen geef je specifieke kennis mee maar ze moeten wel vrij kunnen blijven denken. 
  • Guidance: in hoeverre kun je als toezichthouder guidance bieden bij het naleven van wet- en regelgeving?
  • Toezichtslied: samen een vernieuwd toezichtslied componeren op de muziek van We will rock you.
  • Toezicht in een turbulente omgeving: communicatie biedt houvast. Een paneldiscussie verkende de rol van communicatie in een toezichthoudende organisatie, bijvoorbeeld bij stakeholdercommunicatie en burgerparticipatie, onder verwijzing naar een eerder door de samenwerkende inspecties opgesteld document. 
  • Heilige huisjes bij defensie. Voormalig vliegenier zegt over veiligheidsparadoxen en gedrag: onderken de factoren, benoem ze en geef ruimte om erover te praten.
  • Inspecteren met een neurodivergent brein. Werkgevers (toezichthouders) willen mensen met afstand tot arbeidsmarkt wel aannemen maar weten ze niet altijd te vinden. 
  • Onaangekondigd toezicht in het onderwijs. Onderzoek toont de inhoudelijke meerwaarde aan maar het levert ook onwennigheid bij schoolbestuurders op.  
  • De burger betrekken bij toezicht op bestaanszekerheid? Dat levert extra informatie op maar je krijgt een nog beter beeld door de opvattingen van burgers te spiegelen met de beelden bij professionals in de uitvoering. 

Mentimeter: mag de blauwe lamp op het podium uit?

Afronding met blik op de toekomst

Voordat de bezoekers na een lange dag van een drankje konden gaan genieten, sloot dagvoorzitter Angeline van Dijk af in de plenaire zaal. Dat de jeugd de toekomst is geldt ook voor het Toezichtfestival. Volgend jaar wordt op het festival een 'Staat van de toekomst' gepresenteerd: dat moet het resultaat worden van een nieuwe samenwerking tussen de Inspectieraad en de Nationale Jeugdraad. Marina Eckenhausen (IR) en Baran Koser van de NJR lichtten dat initiatief kort toe. De Nationale Jeugd Raad was al met een stand aanwezig om te peilen of jongerenparticipatie leeft bij inspecties.
Ook relevant voor volgend jaar is dat de Inspectieraad en het Markttoezichthoudersberaad, na gezamenlijk overleg tijdens het festival, de intentie hebben uitgesproken het festival samen te gaan organiseren.

En wie won nou de Innovatieprijs? Het project 'DiTeCT' van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. De Publieksprijs ofwel de festivalfavoriet ging naar het project 'Slim dronedata delen' van de NVWA. Juryvoorzitter Mark Bressers (Nederlandse Emissieautoriteit) benadrukte dat in feite alle vijf genomineerden winnaars waren. Om het jaar organiseren de Inspectieraad, Vide en CCV deze Verkiezingen Handhaving en Toezicht, ook bekend onder de naam Innovatieprijs. 

Kamerleden zijn eigenlijk ook een soort toezichthouder

Toezichtfestival: de cijfers

Al voor het programma rond was en de officiële uitnodiging uitging had zich al bijna het maximale aantal van 500 deelnemers aangemeld. De reservelijst ging daarop open. Onder de deelnemers waren, naast vooral veel medewerkers van rijksinspecties en markttoezichthouders, ook tientallen andere organisaties vertegenwoordigd zoals provincies, gemeenten, waterschappen, omgevingsdiensten, BZK, de FIOD, een aantal universiteiten, het havenbedrijf Rotterdam en het Ministerie van EZK met het meldpunt productveiligheid.
Veel dank gaat uit naar de acht leden van de programmaraad. Zij beoordeelden 69 voorstellen voor workshops en brachten die terug tot werkbare proporties, namelijk 39 workshops en 14 stands op het Inspiratieplein. De beschikbare presentaties van de deelsessies staan op de webpagina van het Toezichtfestival.

Wil je het contact met de collega's van andere inspecties online voortzetten, ga dan naar het netwerk publiek toezicht.