Vijf concrete voorstellen om onafhankelijkheid inspecties steviger te verankeren
In een brief aan staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties doet de Inspectieraad vijf concrete voorstellen om een nieuwe stap te kunnen zetten in een ontwikkeling die vijf jaar geleden is ingezet. Toen ging de regeling Aanwijzingen inzake rijksinspecties in werking waarmee de relatie tussen ministeries en inspecties formeel werd gereguleerd. Onder andere een Wet op de rijksinspecties en eenduidige afspraken over totstandkoming en verdeling van budgetten kunnen de onafhankelijke positionering van de rijksinspecties nog steviger verankeren.
Evaluatie van de Aanwijzingen
Wat is nodig om publiek vertrouwen in onafhankelijk toezicht te bevorderen? Deze vraag van staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken aan de Inspectieraad was vorige maand de eerste concrete stap in de evaluatie van de Aanwijzingen inzake rijksinspecties die later dit jaar zijn beslag zal krijgen. De Inspectieraad gaat in zijn reactie vooral in op het belang van een stevigere verankering van de onafhankelijke positionering van rijksinspecties.
Focus op onafhankelijke positionering
De brief focust op het thema ‘onafhankelijke positionering van de rijksinspecties’, omdat dit het centrale onderwerp is in de Aanwijzingen, en dus het meest relevant voor de evaluatie daarvan. Bovendien is over die onafhankelijkheid de meeste discussie in media en politiek. Het gaat dan vooral om de relatie tussen de rijksinspecties en de ministeries en bewindspersonen. De Aanwijzingen – die vijf jaar geleden in werking zijn getreden - geven spelregels voor die relatie en stellen grenzen aan de bemoeienis door de ministers en staatssecretarissen.
Tijd voor nieuwe stap
In zijn brief aan de staatssecretaris schrijft de voorzitter van de Inspectieraad Jan van den Bos dat de inspecties positief oordelen over de veranderingen die de Aanwijzingen hebben gebracht. “Tegelijk zien ze dat de (maatschappelijke en bestuurlijke) ontwikkelingen verder gaan, en dat het nodig is de condities voor hun onafhankelijk optreden verder te verbeteren.”
Vijf voorstellen
De Inspectieraad doet in zijn brief hiervoor vijf concrete voorstellen:
- Regel de onafhankelijkheid in een Wet op de rijksinspecties;
- Waar dat nog niet het geval is: maak de inspecteurs-generaal budgetverantwoordelijke voor de middelen die voor de betreffende inspecties beschikbaar zijn;
- Zorg voor een adequate onderbouwing van het jaarlijks beschikbare budget en benut daarvoor instrumenten als risicoanalyses;
- Geef rijksinspecties bestedingsvrijheid binnen het (als lumpsum uitgekeerde) budget;
- Ontwikkel een nieuw governancemodel voor de relatie tussen inspectie en de rest van het ministerie waar alle departementen/onderdelen van kunnen profiteren. Besteed daarin aandacht aan thema’s als (de dialoog over) planvorming en verantwoording, en de relatie tussen nieuwe taken en bijbehorende financiële middelen.
Vragen
Heeft u vragen naar aanleiding van het bericht? Neem dan contact op met Ernst Koelman (woordvoerder), ernst.koelman@ILenT.nl 06 500 360 40